BelgischNederlandse woordbetekenis in de kijker: “kwaad”

Deze blog gaat over de culturele taalverschillen die er bestaan tussen Noord- en Zuid Nederlands en ijvert voor een waardering van die verschillen. Noord en Zuid Nederlands zouden naast elkaar moeten kunnen bestaan, maar uit de praktijk van het taalbeleid in België blijkt dat het Zuid Nederlands niet echt gelijkwaardig is.

Eén zo’n cultureel verschil is het gebruik van “kwaad ” en “boos.” Belgen gebruiken meestal het woord “kwaad” om te zeggen dat ze gewoon kwaad zijn, Nederlanders gebruiken daarvoor eerder het synoniem “boos.”  Of, het Zuid-Nederlandse kwaad=aan het Noord-Nederlandse boos.  Kwaad in België is dus gelijk aan een beetje boos in Nederland. Wij zeggen kwaad en zeer kwaad/heel kwaad. En “heel kwaad” noemen we ook “razend.”  Kwaad is in België dus geen hogere trap dan boos, zoals in Nederland, want boos wordt in Vlaanderen zo goed als niet gebruikt, tenzij onder invloed van taalzuivering en de taalzuiveraars.

Want in het kader van het strenge Nederlandse taalbeleid dat in België gevoerd wordt, bestaat de tendens om Zuid-Nederlandse taaleigenschappen en termen uit te faseren (lees: af te leren) om uiteindelijk tot één gemeenschappelijk Nederlands voor België en Nederland te komen.  Daarbij speelt de oude regel “boven-de-Moerdijk-is-het-beter” nog steeds een rol. Ook al wonen nederlandstalige Belgen in een heel ander land dan Nederland, toch verwacht men dat ze zoveel mogelijk identiek zoals in Nederland gaan spreken. We zien dan ook, geheel in lijn van deze taalpolitiek, dat in Belgische journalistieke teksten het Noord-Nederlands voorkeurwoord “boos” gebruikt wordt en niet “kwaad” (o.i.v. taalzuivering).

Deze week werd nog eens duidelijk dat het Noord-Nederlandse “boos” de voorkeurwoordenschat is in Vlaamse kranten en dat de Zuid-Nederlandse betekenis van “kwaad” dikwijls gemeden wordt, tenzij het om citaten gaat van derden (geinterviewden die door reporters geciteerd worden).  Deze keer bleek “die derde” de koning te zijn. Want maandag verscheen er een persbericht van het paleis, waarin stond dat koning Albert inderdaad “kwaad” is.  Met andere woorden, het persbericht van het paleis was in het Belgisch-Nederlands of Zuid Nederlands gesteld en gebruikte dan ook  het gewone woord “kwaad.”  Dit in tegenstelling tot de journalistieke berichten die enkele dagen voordien al over de gemoedstoestand van de vorst verschenen waren. Die hadden het er bijna allemaal over hoe de koning “boos” was op Laurent, zoals in volgende typische krantenkop uit Gazet van Antwerpen:

“Prins Laurent reist af naar Congo. Koning en regering boos”

http//www.gva.be/nieuws/binnenland/aid1032278/prins-laurent-reist-af-naar-congo-koning-en-regering-boos.aspx

Maandag stond er dan opeens in de Standaard en de Morgen in grote koppen: kwaad. Voor wie zich met Zuid-Nederlandse woordenschat bezighoudt, was dat verschil opvallend.  Maar al vlug bleek dat het gewoon ging om een citaat uit de persmededeling van het paleis:
“Koning Albert II is kwaad over Congoreis” (citaat)

http//www.demorgen.be/dm/nl/5036/Wetstraat/article/detail/1245749/2011/04/04/Paleis-bevestigt-Koning-Albert-II-is-kwaad-over-Congoreis.dhtml

Positief was evenwel dat de Standaard en de Morgen ten minste de uitspraak van het paleis gewoon overnamen zonder die te “verbeteren.” Want ‘s avonds had de VRT reporter van Canvas avondnieuws het weer over hoe de koning “boos” was, geheel in lijn met het taalbeleid van de VRT nieuwsdienst.  Je zou het bijna een “hertaling” of een correctie van het pers communiqué van het paleis kunnen noemen.  Het Belgisch-Nederlandse “kwaad” werd als “boos” hertaald…

Meer over Belgisch Nederlands op belned.wordpress.com