Hoezeer is de Taalunie met het Zuid Nederlands (Belgisch Nederlands) begaan? Verdere beschouwingen n.a.v. Jeroen Brouwers’ kritiek op de Taalunie

Vandaag, donderdag 13 januari 2011, verscheen er een opinie in de Standaard,van Wilfried Vandaele, lid van de Interparlementaire Commissie Nederlandse Taalunie, als reactie op de kritiek van Nederlands schrijver Jeroen Brouwers aan het adres van de Taalunie. De Taalunie is het verbond tussen Nederland en Vlaanderen, dat de standaardisatie van de Nederlandse taal nastreeft. De opinie over Jeroen Brouwers in de Standaard van vandaag wil alle voordelen van de Taalunie nog eens opsommen om zo Brouwers’ kritiek te pareren.

Op deze blog hebben we dan ook absoluut geen problemen met de werkingen van de Taalunie wanneer die bv. erin bestaan het Nederlands internationaal te promoten en wat dies meer zij. Waar knelt het schoentje dan? Wel, in de volgende definitie van de kernopdracht van de Taalunie:

“De eerste opdracht van de Taalunie is nog altijd een gezamenlijk Nederlands-Vlaams taalbeleid te ondersteunen. Het gaat dan bijvoorbeeld om terminologie, woordenboeken en taaladvies.”

Op deze blog stellen we kritische vragen bij dat “gezamelijke taalbeleid” en de ideologie van een gestandardiseerd Nederlands, één Nederlands voor 2 verschillende landen, waarbij het Noord Nederlands te dikwijls de norm is.  Het Zuid Nederlands verdwijnt zo langzaam maar zeker uit de Nederlandse standaardtaal.  We vragen ons af waarom Belgische vertegenwoordigers van de Taalunie zich niet meer inzetten voor de acceptatie van méér Zuid Nederlands in de gemeenschappelijke standaardtaal?  Zuid-Nederlandse woorden zoals “kleed” zijn tot “slechts spreektaal” gedegradeerd en wie AN wenst te spreken dient het te vervangen dor (het Noord-Nederlandse) “jurk,” vertellen Belgische taalkundigen en opiniemakers ons, anders spreek je geen Standaardnederlands meer.  De Taalunie spreekt wel over taalvariatie, maar impliciet vinden we bij Belgische vertegenwoordigers van die Taalunie nog te dikwijls de idee van een gestandardiseerd Algemeen Nederlands dat sterk door het Noord Nederlands gekleurd is.

Je krijgt als taalgebruiker al gauw de indruk dat heel wat van de adviezen en negatieve uitspraken over Zuid-Nederlandse woordenschat bepaald worden door een vrij kleine groep van mensen, die zowel in de redactie van Van Dale zitten, als in de raad van het Taaladvies.net van de Taalunie, als meewerken aan het VRT taalnet, als schrijven voor de Standaard (het meest gezaghebbende dagblad in Vlaanderen), als veelvuldig verschijnen op één van de vele VRT radiozenders (de meest gezaghebbende omroep in Vlaanderen).  Het Taaladvies.net van de Taalunie geeft wel dikwijls verschillende mogelijkheden aan, maar in België heerst nog steeds de idee dat we maar beter de Noord-Nederlandse variant gebruiken, willen we echt AN spreken. Waarom niet meer pogingen ondernemen om andere meningen aan bod te laten komen in België en meer diversiteit in de standaardtaal te erkennen? Enerzijds stellen Belgische taalkundigen verbonden aan de Taalunie dat ze zich voor het Belgisch Nederlands inzetten, anderzijds blijkt dat al een beetje op voorhand is vastgelegd dat er niet te veel variatie in de Nederlandse standaardtaal mag zijn: ergo kan slechts een “beperkt aantal” Belgisch-Nederlandse woorden tot de gemeenschappelijke standaardtaal behoren.  Slechts zo’n 4000 Belgisch-Nederlandse woorden gelden specifiek als “standaardtaal in België.”

Hoe open en bloot kan er in Vlaanderen gediscuteerd worden over het Nederlandse taalbeleid van de Taalunie? Van een dagblad als de Standaard zou je toch een neutraal artikel verwachten, maar dit is de openingsparagraaf waarmee Jeroen Brouwers aan de lezers wordt voorgesteld: “Jeroen Brouwers weet van geen ophouden: hij blijft uithalen naar de Taalunie. Zitten we echt met een overbodig taalinstituut? De Taalunie pareert de kritiek.” “Van geen ophouden weten” is niet direct een neutrale term. En verder doet het ook wenkbrouwen fronsen dat Ludo Permentier de vertegenwoordiger van de Taalunie is die Brouwers’ kritiek mag pareren in de Standaard, als we weten dat Permentier zelf een wekelijkse column in dat dagblad heeft.  Waarom niet eens een andere vertegenwoordiger van die Taalunie aan bod laten komen?

Waarom is het in Vlaanderen niet  mogelijk om open en democratisch over taalbeleid te spreken zonder dat tegenstanders en critici bij voorbaat bekritiseerd worden, en wel zonder dat op hun argumenten wordt ingegaan? Waarom stelt Permentier dat Brouwers gedreven wordt door rancune ipv in te gaan op de misschien terechte kritiek aan het adres van de Taalunie?

Op deze blog vinden we het taalinstituut van de Taalunie dus niet “overbodig,” maar vinden we wél de idee dat er maar één Nederlandse standaardtaal is, die vooral Noord Nederlands gekleurd is, achterhaald.