Eind 2009 kondigde Prisma woordenboeken met grote trom aan dat het het Nederlands in België en Nederland voortaan als gelijkwaardig zou behandelen (zie de facebook groep over Belgisch Nederlands). Ook Van Dale en de taalkundigen die ervoor werken stelden dat ze zich echt voor het Belgisch Nederlands willen inzetten.
Maar een jaaroverzicht van 2010 toont dat het maar pover gesteld is met het publieke engagement voor het Belgisch Nederlands (hoe dit naar het grote publiek gecommuniceerd wordt) en dat de term Belgisch Nederlands zo goed als niet voorkomt in onze Vlaamse media: nauwelijks een Vlaming heeft de term ooit gehoord en is er zich niets eens van bewust dat AN niet gelijk hoeft te zijn aan vooral Noord Nederlands. Hoe komt dat? Even een overzicht van de hoogtepunten uit 2010:
1. in maart van 2010 organiseert de Koninklijke Academie voor Nederlandse taal-en letterkunde van België een conferentie in Gent, niet over het Belgisch Nederlands. Nee, de conferentie heet: “Belgisch Nederlands in het spanningsveld tussen Verkavelingsvlaams en standaardtaal.” De titel van de conferentie is veelzeggend: in plaats van eens serieus het Belgisch Nederlands voor nederlandstalige Belgen in de kijker te zetten in positieve zin, wordt een groot deel van de conferentie weer beheerst door het Verkavelingsvlaams, een ideologische term, die blijkbaar een belangrijke functie vervult in de pogingen om het Nederlands in België te standaardiseren naar Noord-Nederlands model. Ook de term tussentaal heeft een zelfde negatieve bijklank en wordt gebruikt in de strijd voor de standaardisatie van het Nederlands in België (en is alleen al daarom niet te vergelijken met de onschuldige en neutrale term Poldernederlands). De term Verkavelingsvlaams is het geesteskind van schrijver Geert van Istendael, zie zijn Het Belgisch Labyrint.
2. in october 2010 organiseert het taalkundig department van de Universiteit Antwerpen een conferentie over het Verkavelingsvlaams. En dus géén positieve conferentie over het Belgisch Nederlands. De conferentie speelt in op het heersende klimaat waarin sommige opiniemakers de nederlandstalige Belgen blijven vertellen hoe slecht ze wel spreken (dat eeuwige Verkavelingsvlaams, die vréééselijke tussentaal!). En dus is het nog steeds wachten op een conferentie waarin de rijkdom en diversiteit van het Belgisch Nederlands (met alle “barbarismen”) gevierd wordt. De organizatoren van de conferentie zeggen dat ze een “prijs tegen het Verkavelingsvlaams” zullen uitreiken. Nabeschouwing: de jury besluit uiteindelijk “de prijs tegen het Verkavelingsvlaams” dan toch niet toe te kennen, nadat dit maanden in prominente kranten was aangekondigd. De jury komt terug op het oorspronkelijke concept van de prijsuitreiking en kiest in plaats daarvan voor “ironie.” Er nemen aan de conferentie ook onderzoekers deel die zich, zoals deze blog, uitspreken tegen de verkettering van het Verkavelingsvlaams, wat zeer positief is. Maar het bleef een academische zitting en hebben niet-academici hier veel van meegekregen? Dat valt zeer te betwijfelen. Spijtig genoeg is van de “ironische” kritiek op opiniemakers die strijd voeren tegen het Verkavelingsvlaams zeer weinig (tot bijna niets) doorgedrongen in de pers en bij niet-academici. En dus blijft de negatieve beeldvorming rond Verkavelingsvlaams verderleven in ons land.
3. December 2010 bracht de Van Dale Woord van het Jaar wedstrijd. Dieptepunt: Van Dale hoofdredacteur Ruud Hendrickx noemt “tentsletje” een “prachtig woord.” Van Dale en VRT promoten het voorheen nagenoeg onbestaande seksistische woord en na weken promotie belandt het in het Van Dale Woordenboek als nieuwste Belgisch-Nederlands standaardwoord. Dat terwijl onschuldige Belgisch-Nederlandse woorden die miljoenen gebruiken, zoals kleed, appelsien, kuisen e.d., verder het label blijven dragen dat ze “maar spreektaal” zijn en niet goed genoeg voor het AN.
https://belned.wordpress.com/2010/12/22/ruud-hendrickx-vrt-taaladviseur-en-hoofdredacteur-van-dale-wuift-kritiek-op-tentsletje-weg/
Tja, een opbeurend jaaroverzicht kan je dit niet noemen. Wij zijn er dus niet van overtuigd dat sommige Belgische taalkundigen zich volledig en energiek voor het behoud van het Belgisch Nederlands als volwaardige standaardtaal inzetten. Het wordt in ieder geval niet zo naar het grote publiek gecommuniceerd. Dat grote publiek heeft wel weer dit jaar (juist zoals in het verleden) tot in den treure kunnen aanhoren dat tussentaal en Verkavelingsvlaams uit den boze zijn, maar een PR campagne over de positieve aspecten van het Belgisch Nederlands of het Zuid Nederlands? Niet te zien. En ook de taalredacties van kranten als de Standaard en nieuwsdiensten van de VRT zouden meer kunnen doen om Belgisch-Nederlandse woordenschat in hun berichtgevingen te integreren. Hierbij een oproep om dat in 2011 eens echt te veranderen.
RED HET BELGISCHNEDERLANDS RED HET ZUID NEDERLANDS 
Was het dan niet de uitdrukkelijke bedoeling van het Antwerpse congres over ‘De Manke usurpator’ om een forum te zijn met aandacht voor “de rijkdom en diversiteit van het Belgisch Nederlands”, en waarin zelfs een pleidooi gehouden werd om dat – beleidsmatig – naar het taalonderwijs te vertalen?
Nee, dat was een Groot-Nederlandse gala die eindigde met het uitreiken van een prijs aan de meeste verdienstelijke bekamper van het Belgisch Nederlands…. 😀
Beste Johan,
Lees nog eens opnieuw de teksten op de blog van de manke usurpator. Ik denk dat je je sterk van vijand vergist. Mag ik je bovendien wijzen op enkele van mijn publicaties over Verkavelingsvlaams, taalbeleid, de VRT, en taalnormen? Zie o.a.:
Jaspers J. (2001). Het Vlaamse stigma: over tussentaal en normativiteit
Taal en tongval: tijdschrift voor dialectologie, p. 129-153
Jaspers J. (2001). Rik Geeraerts en ‘Deprez-historie’ van het Vlaams
Yang: tijdschrift voor literatuur en kommunikatie, 37:4, p. 662-671
Jaspers J. (2002).- De VRT-taalpolitiek: een bedenkelijk signaal
Over taal, 41:3, p. 51-57
Jaspers J. (2005).- Algemeen Nederlands en gelijke kansen
Over taal, 44:1, p. 6-11
Jaspers J. (2009).- Weg met de taalkundigen? Streven: cultureel maatschappelijk maandblad, 77:1, p. 36-4
Vriendelijke groet,
J”urgen
Beste Jürgen, je reactie is wel voor Johan bedoeld, maar zou het mogelijk zijn in het kort je eigen standpunten hier te beschrijven? Deze blog is niet specifiek voor wetenschappers bedoeld, en niet iedereen vindt publicaties in vaktijdschriften of heeft toegang tot die vakliteratuur. Daarom de vraag: beschrijf aub even in een reactie je standpunten, zoals bv. waarom je de VRT taalpolitiek problematisch vindt (zie artikel 3 van je literatuurlijst). En wat was volgens jou dan wel precies de bedoeling van het congres over Verkavelingsvlaams? Bedankt alvast.
Leg eens uit waarom Poldernederlands “onschuldig en neutraal” is en Verkavelingsvlaams negatief.
Van wie het opneemt voor een taal(variëtieit) mag toch enige leesvaardigheid worden verondersteld? Over de bedoeling van het congres De Manke Usurpator: demankeusurpator.wordpress.com. Met veel toelichting en veel referenties, en nog veel meer redenen om de paranoïde toon van de berichtgeving hierboven enigszins te wijzigen.
Voor alle duidelijkheid: bovenstaande reactie is bestemd voor belned, niet voor de VRT-Taaladviseur.
Beste Manke Usurpator,
Ik vind het spijtig dat u aan het debat op deze blog deelneemt middels retorische technieken bedoeld om de partner in dat debat te een beetje te discrediteren. In twee korte zinnen suggereert u dat ik
1. niet voldoende leesvaardigheid bezit,
2. een paranoide toon gebruik.
Debateren betekent voor mij met logische argumenten de andere van weerwoord dienen, en niet de andere proberen te discrediteren.
Laat ons de proef op de som nemen en kijken naar uw website over het Verkavelingsvlaams,de Manke Usurpator. Ik citeer slechts uit het bericht op uw website.
U schrijft: “Zoals u in de pers en op onze weblog kon volgen, selecteerde de jury vijf genomineerden voor de allereerste Manke Usurpator, een prijs voor personen en organisaties die zich verdienstelijk maken in de strijd tegen Verkavelingsvlaams. ” demankeusurpator.wordpress.com/2010/10/20/de-manke-usurpatorprijs-2010-het-verdict/
M.a.w. u looft een prijs uit voor BVs en organisaties die zich “verdienstelijk maken in de strijd tegen het Verkavelingsvlaams.” “In de strijd tegen” staat er duidelijk te lezen. Ben ik paranoide en kan ik niet lezen als ik hier lees dat u allen het Verkavelingsvlaams als negatief presenteert, een taalkundig fenomeen waartegen “gestreden” moet worden?
Ik denk het niet.
Zoals op uw website te lezen staat, heeft de jury naderhand, na maanden het tegendeel te hebben aangekondigd, uiteindelijk besloten de prijs *tegen* het Verkavelingsvlaams dan toch niet toe te kennen. U heeft dan maar voor “ironie” gekozen. En er namen ook onderzoekers deel aan het congres die zich uitspraken tegen de verkettering van het Verkavelingsvlaams, wat ik zeer positief vind. Spijtig genoeg is van uw “ironische” kritiek op de opiniemakers die strijd voeren tegen het Verkavelingsvlaams zeer weinig (bijna niets) doorgedrongen in de pers en bij niet-academici. En dus blijft de negatieve beeldvorming rond Verkavelingsvlaams verderleven. Net zo hardnekkig als de uitdrukking zich “verdienstelijk maken in de strijd tegen het Verkavelingsvlaams” blijft verderleven op uw website over “de manke usurpator.”
En zoals hierboven gezegd, en daar blijf ik bij, ik zou graag eens een POSITIEF congres meemaken waarin de positieve kenmerken van het Belgisch Nederlands bezongen worden, zonder dat het Belgisch Nederlands negatief gekwalificeerd wordt door het te plaatsen tussen “standaardtaal” en “Verkavelingsvlaams.”
Goh, diskrediet is een zwaar woord. Mijn bericht was een niet kwaad bedoelde uitnodiging om even aandachtiger te lezen. En bij deze andermaal: lees nog eens goed wat er zoal allemaal op de website van De Manke Usurpator te vinden is. Nergens staat er dat de initiatiefnemers van het congres de strijd tegen het Verkavelingsvlaams verdienstelijk achten. Wel dat sommigen zich in die strijd verdienstelijk proberen te maken. Die strijd op zich vinden de initiatiefnemers van DMU globaal genomen om meer dan een reden betreurenswaardig. De prijs was dus ironisch van opzet (en de nominaties waren dat bij uitstek). Deze ironie wordt echter opgeschort in de verklaring waarom de prijs niet werd toegekend (dus: eerst was er ironie en dan niet meer, niet omgekeerd zoals je suggereert). En overigens: neemt die slotbeschouwing niet een vrij helder standpunt in? Is ze zelfs niet een beetje een positief pleidooi voor meerstemmigheid en tolerantie? De opmerking dat de ironie op de publieke opinie is afgeschampt, mist wellicht niet elke grond en nemen we ter harte, al hebben zowel Knack als De Standaard aandacht besteed aan DMU, bijvoorbeeld:
http//knack.rnews.be/nl/actualiteit/nieuws/boeken/blogs/boeken-insider/iedereen-prijs/opinie-1194841444931.htm
http//knack.rnews.be/nl/actualiteit/nieuws/boeken/nieuws/wint-bart-de-wever-eerste-manke-usurpator-prijs/article-1194831352641.htm
Pingback: Wat is Belgisch Nederlands en waarom is het bedreigd? « RED HET BELGISCH NEDERLANDS
Beste Manke Usurpator, bedankt voor de verduidelijking en de uitgestrekte hand die ik graag aanneem. Ik heb de info op de website met aandacht gelezen en, zoals ik al zei, ik vind het positief dat er kritiek kwam op de “strijd” tegen het Verkavelingsvlaams. Jullie prijs was evenwel aangekondigd als prjs voor mensen die zich verdienstelijk maken in die strijd tegen het Verkavelingsvlaams. En dat is zo door de media verspreid en blijven hangen. De interne academische kritiek is niet bij niet-academici aangekomen. ..
Nog dit dan: in het wel degelijk bij een publieksuitgeverij verschenen boek ‘Vechten tegen de bierkaai’ wordt het discours rond het zogeheten Verkavelingsvlaams besproken in het licht van de algehele geschiedenis van 200 jaar cultuurflamingantisme. Het besluit van dat boek, waarin onder meer tussentaalhaters als Geert van Istendael en Mia Doornaert worden opgevoerd, kan je hier integraal lezen:
http//bierkaai.wordpress.com/klucht-en-treurspel-tegelijk-conclusie/
Maar je hebt natuurlijk een punt: genuanceerde, wetenschappelijk geïnformeerde standpunten over tussentaal blijven zeldzaam in het centrum van de publieke ruimte en dat is te betreuren. Je mag ook niet vergeten dat de generatie die nu nog centrale plekken bekleedt in die publieke ruimte en via colums en redactionele standpunten meningen verspreidt, in de jaren 1950, 1960 en 1970 haast gebrainwasht werd via media en onderwijs. Van die meningmakers mag misschien gewoon niet worden verwacht dat ze op dit vlak kritisch en zelfstandig kunnen nadenken.
Pingback: Waarom is het Belgisch Nederlands (Zuid Nederlands) bedreigd en hoe kan u helpen? | RED HET BELGISCHNEDERLANDS RED HET ZUID NEDERLANDS