Rel rond het van Dale Woord van het Jaar: tentsletje.

In december 2010 won het dubieuze woord “tentsletje” op al even dubieuze wijze de Van Dale Woord van het Jaar wedstrijd. In de Standaard van zaterdag 18 december 2010 verscheen er prompt een opmerkelijke reactie van schrijver Tom Naegels. Want nadat er al luid kritiek was geuit op de manier waarop de VRT en Van Dale dit woord uit het niets haalden en op de nationale lijst van Van Dale’s woorden wedstrijd zetten, diende ook een vrouwen comité een klacht in over het woord tentsletje, en terecht. In zijn opiniestuk trekt Tom Naegels evenwel indirect partij voor de VRT, de zender die het woord “tentsletje” lanceerde, en schijnt hij zich niet bewust te zijn van de vreemde manier waarop het door bijna niemand gebruikte woord “tentsletje” door de openbare omroep, en met medewerking van het woordenboekenbedrijf Van Dale, via de wedstrijd gepromoot werd op vooral jongerenzenders, zoals Studio Brussel, ook een radio zender van de VRT. Op kunstmatige wijze (door promotie van de wedstrijd o.a. op jongerenzenders en jongeren websites) slaagde het Van Dale en VRT selectie team erin “tentsletje” tot populair woord op te kloppen. Bij begin van de wedstrijd leverde een Google search voor tentsletje slechts een 650 hits op, bitter weinig, omdat het woord zo goed als niet gebruikt werd. Aan het einde van de wedstrijd en de promotiecampagne leverde tentsletje tienduizenden hits op Google op en prijkte het woord in de koppen van ettelijke krantenartikels. En dat is juist  het probleem: dat VRT en van Dale verkiezen zo’n seksistisch vulgair woord “salonfähig” te maken via een taalwedstrijd. Om nog te zwijgen van de vreemde manier waarop hier aan “taalonderzoek” gedaan wordt: eerst wordt een woord dat nauwelijks gebruikt wordt populair gemaakt via de wedstrijd, waarna het een plaats krijgt in het Van Dale woordenboek…Objectief taalonderzoek? Daar kan je zeker vraagtekens bij zetten.

Het is ook gênant te zien dat Tom Naegels, die toch de roeping heeft van progressief te zijn, de “feministen” aanvalt, alsof enkel feministen in België een probleem hebben met het woord tentsletje. Maar, in België is het woord feminist zelf bijna een scheldwoord. Weinig vrouwen durven er zich feminist noemen en veel vrouwen beginnen een zin met “ik ben wel geen feministe, maar ik vind toch…” Tom Naegels’ stuk beaamt slechts wat al elders betoogd werd: wie een probleem heeft met woorden als tentsletje is preuts, een seut, of nog erger, een feministe, het lelijkste wat over een vrouw gezegd kan worden! Of, hoe onze kwaliteitskranten en media vol van opiniemakers zitten, die via waardenoordelen ons zeggen wat we moeten denken.

Hier is een citaat uit het bewuste stuk van Naegels: “Waar halen ze het, die feministes? Dat ‘tenthengst’ het nooit tot in Van Dale zou schoppen. En dat de verkiezing van ‘tentsletje’ tot Vlaams woord van het jaar dus het ultieme bewijs is van hoe seksisme sexy gemaakt wordt. ‘Het is geen toeval dat jongens die op festivals de ene na de andere tent induiken, niet opduiken in dergelijke lijstjes’, meent het Vrouwen Overleg Komitee. ‘Mannen mogen wisselende seksuele contacten hebben, maar vrouwen die hetzelfde doen, zijn nog altijd sletten.'”

Ik vind dat het Vrouwen Overleg Komitee gelijk heeft en vind Tom Naegels’ uitval naar “die feministes” onderdeel van het probleem. Wie kritiek heeft op het Nederlandse taalbeleid in België (want daar gaat het ook over bij tentsletje) wordt door het kleine klubje van opiniemakers dat het voor het zeggen heeft terechtgewezen.

Overigens, dit is de reden waarom het Vrouwen Overleg Komitee protesteert tegen Van Dale Woord van het Jaar tentsletje: “Een seksistisch woord zou nooit de shortlist mogen halen, net zo min als dat zou kunnen voor een racistisch woord.” Precies.

Voetnoot:

Natuurlijk staan er in het woordenboek, ook dat van Van Dale, honderden seksistische en racistische woorden, scheldwoorden en wat dies meer zij. Het punt dat hier aan de orde is, is de bewuste promotie van zo’n sekstistisch woord door de VRT en Van Dale. Zoals hier oorspronkelijk bericht: het woord bestond zo goed als niet in juni 2010 en is kunstmatig opgeklopt tot modewoord. Als het om fokkie zou gaan (reklame, trouwens, voor Douwe Eghberts) zou het nog niet zo erg zijn. Wat problematisch is, is dat het VRT en Van Dale nominatie comité van België gigantisch veel reklame hebben gemaakt voor tentsletje via alle mogelijke kanalen, zoals de openbare omroep. En dat die reklame gevoerd door VRT en Van Dale een seksistisch woord betrof. Zo’n seksistisch woord dient niet gepromoot te worden, evenmin als racistische termen. Dat is de evidentie zelve.

Ruud Hendrickx, VRT taaladviseur en Vlaams hoofdredacteur van Van Dale, heeft de kritiek op het woord in meerdere VRT interviews weggewuifd. Meer daarover op deze link: https://belned.wordpress.com/2010/12/22/tentsletje/